Ano, kamaráde, nevěřím dnes ničemu.
Nejlepší hesla jsou zvrácena. Vězně okrádati! A ten chlap si ještě ke všemu
celý den zpívá. ,Wo man singt, da leg’ dieh sicher nieder, böse
Leute haben keine Lieder!’ Ničema, uličník, padouch,
zrádce!“
Tak, jak to uvádí Hašek v románu, je
modifikace písně "Wo man singet laß dich ruhig nieder". Melodie
vznikla někdy kolem roku 1804 k textu básně "Die Gesänge"
["Zpěvy"] z roku 1804
Johanna Gottfrieda Seume. Původně měla dvacet
šest slok. Zde je pouze devět slok, tak jak je píseň uváděna
ve většině zpěvnících. Tato devítisloková verze byla poprvé uvedena v roce 1895 ve
Volkstümliche Lieder der Deutschen. Notový záznam
a melodie písně vychází ze starého
zápisu , kde je udán rytmus
"Mäßig", tedy mírně, moderato. Dnešní verze jsou poněkud
pozměněné melodicky i rytmem, který je víceméně pochodový.
Neuvádím volný překlad celé písně,
protože podstatná pro naše bádání je jen první sloka, jejíž
modifikaci si zpíval profous v budějovickém arestě:
Kdekoli zpívají, usaďte se tiše beze strachu
z toho, čemu věří v zemi, kde zpívají, nikdo není
okrádán, zlí lidé písně nemají .
1
Wo man singet, laß dich ruhig nieder,
ohne Furcht was man im Lande glaubt;
wo man singet, wird kein Mensch beraubt
böse Menschen haben keine Lieder
2
Mit Gesange weiht dem schönen Leben
jede Mutter ihren Liebling ein
trägt ihn lächelnd in den Maienhain
ihm das erste Wiegenlied zu geben
3
Mit Gesang eilet in dem Lenze
rasch der Knabe von des Meisters Hand
und die Schwester flicht am Wiesenrand
mit Gesang dem Gaukler Blumenkränze
4
Mit Gesang spricht des Jünglings Lieb
was in Worten unaussprechlich war
und der Freundin Herz wird offenbar
im Gesange, den kein Dichter schrieb
5
Männer hangen an der Jungfrau Blicken
aber wenn ein himmlischer Gesang
seelenvoll der Zauberin gelang
strömt aus ihrem Strahlenkreis Entzücken
6
Mit dem Liede, das die Weisen sangen,
sitzen Greise froh vor ihrer Tür
fürchten weder Lanzen noch Visier
vor dem Liede beben die Tyrannen
7
Mit dem Liede greif der Mann zum Schwerte
wenn es Freiheit gilt und Fug und Recht
steht und trotzt dem eisernen Geschlecht
und begräbt sich dann im eignen Werte
8
Wenn der Becher mit dem Traubenblute
unter Rosen unsre Stunden kürzt,
und die Weisheit unsre Freude würzt
macht ein Lied den Wein zum Göttergute
9
Des Gesanges Seelenleitung bringet
jede Last der Arbeit schneller heim
mächtig vorwärts geht der Tugend Keim
weh dem Lande, wo man nicht mehr singe